Obowiązki podatkowe w spółce jawnej

Spółka jawna jest relatywnie często wybieraną formą działalności gospodarczej. To forma działalności, której dotyczą specyficzne zasady rozliczania. Jakie dokładnie podatki dotyczą spółki jawnej i co warto wiedzieć na ten temat?

Podatek dochodowy płacą wspólnicy, nie spółka

Spółka jawna to osobowa spółka handlowa, która nie posiada osobowości prawnej. Oznacza to, że za zobowiązania spółki odpowiedzialni są wszyscy wspólnicy. Odpowiadają nie tylko majątkiem wniesionym do organizacji, ale także majątkiem osobistym (jeśli ten pierwszy nie pozwolił na pokrycie ewentualnych szkód czy wierzytelności).

Brak osobowości prawnej oznacza, że spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego (jest transparentna podatkowo). Dochody uzyskane przez spółkę są opodatkowane na poziomie jej wspólników. Wspólnicy – jeśli są osobami fizycznymi – płacą podatek dochodowy (PIT), a rozliczeniu podlegają w tej sytuacji wpływy z działalności gospodarczej. 

Jednocześnie warto zaznaczyć, że spółka staje się płatnikiem podatku od osób prawnych CIT w sytuacji, gdy jej wspólnikami nie są jedynie osoby fizyczne (a spółka ma zarząd lub siedzibę na terenie Polski). Tym samym jeśli wśród wspólników jest osoba prawna (np. spółka z o.o.) – spółka jawna staje się płatnikiem podatku CIT.

Przeczytaj więcej: Spółka jawna – charakterystyka

Opodatkowanie wspólników spółki jawnej 2024/2025

Jak powiedzieliśmy, w przypadku spółki jawnej, której wspólnikami są osoby fizyczne, obowiązek zapłaty podatku dochodowego spoczywa na jej wspólnikach. Dochody pochodzące z działalności spółki są rozliczane proporcjonalnie do udziałów, jakie w zyskach ma dany wspólnik. Każdy z nich może wybrać jedną z form opodatkowania:

• Skala podatkowa (zasady ogólne) – z dwoma progami podatkowymi (12 i 32%), chętnie wybierana przez przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody do 120 000 zł rocznie (powyżej tej kwoty obowiązuje wyższy próg podatkowy).
• Podatek liniowy (19%) – stawka podatku jest stała, niezależnie od dochodów (tym samym podatek ten często wybierają właściciele podmiotów, których roczne dochody przekraczają 120 000 zł w skali roku.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – tutaj podatek liczony jest od przychodu, a stawki są różne, w zależności od branży (od 2 do 15%). Aby skorzystać z ryczałtu, dochody za poprzedni rok nie mogą przekroczyć 2 mln euro (w przeliczeniu na złotówki).

Aktualnie nie można wybierać karty podatkowej (choć przedsiębiorcy, którzy korzystali z niej przed 2022 rokiem, mogą ją kontynuować. Warto zaznaczyć, że każdy wspólnik może wybrać inną formę opodatkowania (dotyczy sytuacji, gdy wspólnicy są osobami fizycznymi). 

Jak powinna wyglądać księgowość spółki jawnej? Spółka ta może prowadzi różną formę ewidencji księgowej. Może to być księgowość uproszczona lub pełna (ta druga jest obowiązkowa, jeśli dochody netto spółki przekraczają 2 mln euro). Pełna księgowość będzie konieczna także w sytuacjach, gdy jednym ze wspólników jest inna spółka mająca status osoby prawnej.

Przeczytaj także: Spółka jawna – wady i zalety w praktyce biznesowej

Podatki w spółce jawnej – zasady rozliczania podatku dochodowego

Spółka jawna nie ma obowiązku składać deklaracji podatkowych w zakresie podatku dochodowego – swoje dochody rozliczają jedynie wspólnicy (spółka, rozumiana jako podmiot gospodarczy, nie płaci tej daniny).

Zyski spółki są opodatkowane tylko raz (gdy dochody są rozdzielane między wspólników, nie są ponownie opodatkowane ponownie przy ich wypłacie). Każdy wspólnik w spółce jawnej samodzielnie opłaca też ZUS (składki na ubezpieczenie społeczne) oraz składkę zdrowotną. Wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania, a także od osiągniętego dochodu.

Podatek VAT w spółce jawnej

Jeśli spółka prowadzi działalność objętą podatkiem VAT, ma obowiązek zarejestrować się jako płatnik tej daniny. Inaczej niż w przypadku podatku dochodowego – tutaj płatnikiem jest już sama spółka. Rejestracja jest obowiązkowa, gdy obrót przekracza ustawowy próg. W 2024 roku wynosi on 200 000 zł, od 2025 roku – 240 000 zł.

Tym samym jeśli obroty spółki jawnej nie przekroczą ustawowego progu i działalność nie jest objęta obowiązkiem rejestracji VAT, spółka może korzystać ze zwolnienia podmiotowego i wystawiać faktury bez VAT. Wówczas nie musi składać deklaracji VAT ani rozliczać tego podatku. Trzeba pamiętać, że zwolnienie podmiotowe traci moc w dniu przekroczenia limitu obrotów, dlatego warto bieżąco monitorować swoje przychody, 

Niektóre spółki mogą też skorzystać z przedmiotowego zwolnienia z VAT, ale dotyczy to jedynie określonych branż (m.in. medycznej, edukacyjnej i finansowej).

Przeczytaj także: Zwolnienie z VAT – kto i kiedy może skorzystać? 

Jako podatnik VAT, spółka jawna ma obowiązek:

• Składać deklaracje VAT-7.
• Odprowadzać podatek VAT od sprzedaży towarów i usług.
• Odliczać VAT naliczony od kosztów związanych z działalnością opodatkowaną.

Spółka jawna a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Spółka (a nie osobno jej wspólnicy) zobowiązana jest także do odprowadzania podatku PCC. Obowiązek jego zapłaty pojawia się w sytuacji zawarcia umowy spółki jawnej oraz wniesienia wkładów podlegają opodatkowaniu PCC. Stawka to 0,5% wartości wkładów wniesionych do spółki.

Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje też w sytuacji zmiany wartości wkładów lub sprzedaży udziałów.

Koszty uzyskania przychodów w spółce jawnej 

Spółka jawna może ponosić koszty uzyskania przychodów – które następnie są rozliczane przez wspólników, proporcjonalnie do ich udziałów. 

W praktyce oznacza to możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o wydatki bezpośrednio związane z prowadzeniem działalności. To m.in. koszty wynajmu biura, czy zakupu towarów (takich jak sprzęt biurowy) i usług (np. marketingowych lub księgowych).

Wydatki te będą kosztem podatkowym dla wszystkich wspólników, jednak w wymiarze proporcjonalnym do ich udziałów w zyskach.

Przeczytaj także: Jak generować koszty w firmie jednoosobowej?

Obowiązki podatkowe spółki jawnej – co jeszcze warto wiedzieć?

Każda spółka jawna musi zarejestrować się w urzędzie skarbowym jako podatnik VAT, jeśli jej działalność wymaga tego rodzaju rozliczeń. Ponadto spółka powinna regularnie składać odpowiednie deklaracje podatkowe.

Aby uniknąć opodatkowania CIT, spółki jawne mają obowiązek przekazywania informacji o wspólnikach osiągających dochody z udziału w spółce (deklaracje dotyczące przychodów i kosztów uzyskania przychodów każdego ze wspólników). Zaniedbanie tego obowiązku może skutkować utratą preferencyjnego statusu podatkowego i objęciem spółki podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).

Przeczytaj także: Przekształcenie spółki cywilnej w jawną – na czym to polega?