Środki trwałe w firmie – wszystko, co trzeba wiedzieć (klasyfikacja, ewidencja, amortyzacja)

Prawie każde przedsiębiorstwo bez względu na wielkość czy branżę, w jakiej działa, posiada majątek, którym są środki trwałe. Co zatem zalicza się do nich i jak można je klasyfikować? Przeczytaj w dalszej części artykułu.

Co to są środki trwałe w firmie i co do nich zaliczamy?

Do środków trwałych w firmie zalicza się majątek firmy, m.in. budynki, lokale, maszyny, urządzenia oraz samochody, które stanowią własność lub współwłasność przedsiębiorcy. Mogą być one przez niego nabyte lub wytworzone. Warunkiem jest jednak to, aby były sprawne, a ich użytkowanie było możliwe przez co najmniej rok. Istotne jest także, aby były wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, lub też wynajmowane, czy dzierżawione na podstawie odpowiedniej umowy najmu lub dzierżawy.

Klasyfikacja środków trwałych w firmie ma znaczenie

Środki trwałe firmy są sklasyfikowane w dziesięciu grupach, które pozwalają na ich usystematyzowanie. Są to następujące grupy:

• Grupa 0: Grunty,
• Grupa 1: Budynki i lokale
• Grupa 2: Obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
• Grupa 3: Kotły i maszyny energetyczne,
• Grupa 4: Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• Grupa 5: Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,
• Grupa 6: Urządzenia techniczne,
• Grupa 7: Środki transportu,
• Grupa 8: Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, które nie zostało sklasyfikowane w innej grupie
• Grupa 9: Inwentarz żywy.

Klasyfikacja środków trwałych w firmie jest potrzebna do ustalania stawek amortyzacyjnych, właściwej ewidencji oraz do celów statystycznych. Każdy przedsiębiorca ma obowiązek wpisania danego elementu do ewidencji środków trwałych najpóźniej w miesiącu, w którym przejęto go do użytkowania.

Natomiast od 2018 roku nie ma obowiązku wprowadzania do tej ewidencji środków trwałych o wartości poniżej 10 tys. zł. Można je zaliczyć bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu.

Środki trwałe w firmie – jak je wycenić?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami środki trwałe w firmie ujmowane są w ewidencji przedsiębiorstwa w wysokości ich wartości początkowej. Jest ona również podstawą do określenia i dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Środki trwałe w firmie można wycenić m.in. na podstawie ceny ich nabycia, gdy zostały zakupione przez przedsiębiorstwo, kosztu ich wytworzenia, jeśli je wyprodukowało we własnym zakresie lub wartości rynkowej, gdy właściciel firmy otrzymał je w spadku lub jako darowiznę. Na wartość początkową środków trwałych wpływają także koszty obsługi zaciągniętych zobowiązań potrzebnych do ich sfinansowania.

Powodem zmiany wartości początkowej środka trwałego może być jego ulepszenie lub aktualizacja jego wyceny. Zdarza się również błędne ustalenie, że została ona ustalona niezgodnie z obowiązującymi przepisami, co również umożliwia jej zmianę.

Każde przyjęcie środka trwałego do ewidencji firmy wiąże się z wystawieniem dokumentu księgowego OT, który powinien zawierać m.in. nazwę środka trwałego oraz firmy, która go przyjmuje, jego wartość, datę oraz numer dowodu dostawy, a także miejsce i początek jego użytkowania. W dokumencie tym określona jest zwykle także metoda amortyzacji przyjmowanego środka trwałego.

Amortyzacja środków trwałych w firmie – dlaczego jest potrzebna?

Amortyzacja środka trwałego w firmie to rozłożenie w czasie kosztów poniesionych na jego zakup lub samodzielne wytworzenie. Dokonuje się tego poprzez miesięczne odpisy amortyzacyjne.

Aby wybrać metodę amortyzacji środka trwałego, konieczne jest ustalenie wartości początkowej danego składnika majątku firmy według klasyfikacji środków trwałych. To pozwoli ustalić także stawkę amortyzacyjną. Ustalona wartość rocznego odpisu jest kwotą obowiązującą przez cały okres amortyzacji, która kończy się, gdy wartość sumy odpisów zrówna się z wartością początkową środka trwałego. Amortyzacja zostaje zakończona również wówczas, gdy dany środek trwały zostanie zlikwidowany i usunięty z ewidencji przedsiębiorstwa.

Ponieważ środki trwałe posiadane przez firmę zużywają się w różny sposób, dlatego istnieje kilka różnych metod amortyzacji. Do czterech najważniejszych metod należą: amortyzacja liniowa, degresywna, progresywna oraz naturalna.

Zyskaj więcej czasu dla swojej firmy

Pozwól, że zajmiemy się Twoją księgowością.
Sprawdź, jak możemy pomóc.

Umów się na konsultację!

Środki trwałe w firmie – amortyzacja liniowa i degresywna

1. Metoda liniowa jest wykorzystywana najczęściej. Polega ona na równomiernym rozłożeniu odpisów amortyzacyjnych w określonym czasie. Oznacza to, że co miesiąc wartość środka trwałego jest korygowana o odpis amortyzacyjny takiej samej wielkości.
2. Z kolei amortyzacja degresywna zakłada szybsze zużycie środka trwałego w firmie na początku jego eksploatacji. Dlatego też pozwala na szybsze zaliczenie części wartości początkowej danego środka trwałego do kosztów uzyskania przychodu, co z kolei pozwala na obniżenie wysokości podatku dochodowego. Jest to jednak możliwe tylko wówczas, gdy firma osiąga realne dochody.
3. W przypadku straty lepszym rozwiązaniem będzie amortyzacja progresywna, która jest przeciwieństwem degresywnej. Wówczas początkowe odpisy są niższe od tych, które księgowane są wraz z upływającym okresem eksploatacji danego środka trwałego. Dzieje się tak np. w przypadku budynków, gdzie konieczne są remonty, a co za tym idzie, rosną koszty ich utrzymania i eksploatacji.

Amortyzacja naturalna środków trwałych firmy

Natomiast amortyzacja naturalna opiera się na założeniu, że środek trwały zużywa się w zależności od intensywności jego użytkowania. Zatem odpisy amortyzacyjne muszą być kalkulowane na podstawie rzeczywistej skali jego wykorzystywania w działalności gospodarczej w danym miesiącu.

Jeśli jednak do ewidencji wprowadzane są używane lub ulepszone środki trwałe, przedsiębiorca może samodzielnie  ustalić stawki amortyzacyjne. Jednak w tym przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż określony w przepisach dotyczących danej grupy środków trwałych.

Porównanie metod amortyzacji środków trwałych w firmie