Nowa matryca stawek VAT – co warto wiedzieć i jak się przygotować

Z uwagi na obecną sytuacją epidemiczną oraz szereg utrudnień z tym związanych Ministerstwo Finansów wyszło na przeciw oczekiwaniom przedsiębiorcom i przesunęło termin wejścia w życie nowych przepisów w zakresie podatku VAT. Tym samym przesunięto na dzień 1 lipca 2020 roku obowiązek stosowania nowych stawek podatku VAT – tzw. nowej matrycy VAT.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami w Polsce obecnie stosuję się 4 stawki podatku VAT (23%, 8%, 5% oraz 0%). Według założeń nowy system ma za zadanie uprościć zasady stosowania poszczególnych stawek VAT i je ujednolicić. Oznacz to między innym spadek lub wzrost podatku VAT na niektóre towary i usługi.

Najważniejsza ze zmian wchodzących w życie 1 lipca to fakt zastąpienia starych symboli PKWiU z 2008 roku zupełnie nowymi symbolami CN (Nomenklatury Scalonej) lub Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) w przypadku towarów oraz nowymi symbolami PKWiU z 2015 roku dla usług. Oznacza to też szereg zmian jakie należy przeprowadzić w systemach księgowych, programamch magazynowych czy kasach rejestrujących. Dodatkowo niezbędna będzie analiza obecnie stosowanych stawek oraz kalkulacja obecnie oferowanych cen. Nowelizacja ma między innymi za zadanie wyeliminować sytuacje, w których dla bardzo podobnych produktów stosuje się kilka różnych stawek VAT (jak np. pieczywo, przyprawy). Dzięki tym zmianom podatnicy będą mogli ustalić stawkę podatku VAT dla sprzedawanych towarów i usług w prostszy sposób.

Kody Nomenklatury Scalonej można znaleźć pod linkiem Kody CN natomiast oznaczenia dla Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług pod linkiem PKWiU.

Nowelizacja ustawy o podatku VAT zupełnie zmienia treść załączników nr 3 i 10 do ustawy VAT, które wymieniają towary i usługi opodatkowane według preferencyjnych stawek 8% oraz 5%. Jednocześnie wraz ze zmianą powyższych załączników zmieniony został również załącznik nr 15 ustawy zawierający towary i usługi objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności (MPP) oraz załącznik nr 12 dotyczący towarów, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (zwolnienia podmiotowego ze względu na limit obrotów).

Odpowiednia klasyfikacja sprzedawanych towarów odbywać się będzie za pomocą nomenklatury (kodów CN), która obecnie stosowana jest przy imporcie towarów.

Na podstawie kodów CN będziemy w stanie zakwalifikować towary do danej stawki VAT. Znajomość kodów Nomenklatury Scalonej będzie również niezbędna aby ustalić czy:

• powinniśmy zastosować mechanizm podzielonej płatności;
• można zastosować zwolnienie z VAT;
• można zrezygnować z obowiązku rejestracji transakcji na kasie fiskalnej;
• ustalić, kiedy powstaje obowiązek podatkowy dla niektórych towarów.

W zakresie usług oprócz zmian w kodach PKWiU zmiany w ustawie spowodują zmiany stawek podatku VAT gdyż zmienią się pozycje zawarte w załącznikach do ustawy. Jednak mimo wszystko wiele z nich pozostanie na niezmienionym poziomie, jak:

• usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją czy transportem osobowym;
• usługi konserwacyjne oraz budowlane;
• usługi związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), z wyłączeniem ściśle określonym w nowo dodanym art. 41 ust. 12f ustawy;
• usługi weterynaryjne.

Nowa klasyfikacja PKWiU 2015 poza stosowaniem przy ustalaniu stawek VAT będzie również pomocna do ustalenia, czy:

• należy stosować obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności;
• możliwe jest stosowanie zwolnienia z VAT;
• możliwe jest zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania na kasie rejestrującej;
• i kiedy powstanie obowiązek podatkowy dla niektórych usług.

Dodatkowo za pomocą tej klasyfikacji zaistnieje możliwość ustalenia możliwości skorzystania przy danej sprzedaży usług z ryczałtu przy rozliczeniu podatku dochodowego.

Jednym z nowych pojęć wprowadzonych przez nowelizację ustawy jest tzw. WIS –  Wiążąca Informacja Stawkowa. Ma to być pomocne narzędzie, które będzie mógł zastosować każdy przedsiębiorca. WIS to nic innego jak decyzja administracyjna wydawana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), w której na wniosek podatnika klasyfikowany jest towar, usługa lub świadczenie kompleksowe oraz wskazywana jest stawka VAT lub ewentualne zwolnienie z opodatkowania.

Celem otrzymania takiej decyzji jest chęć ułatwienia stosowania przepisów dotyczących stawek VAT i zapewnienie w tym zakresie odpowiedniej ochrony podatnikom.

WIS będzie zawierać opis towaru albo usługi, albo kilku towarów lub usług, które razem składają się na jedno świadczenie, a także ich klasyfikację i właściwą stawkę VAT.

Decyzja będzie wydawana w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące a sam wniosek może dotyczyć tylko jednego towaru/usługi lub kilku z nich pod warunkiem, że razem tworzą one jedno świadczenie.

Zgodnie z informacjami podanymi na stronach rządowych opłata za wniosek o wydanie WIS wynosi 40,00 PLN. W przypadku świadczenia składającego się – w ocenie wnioskodawcy – z kilku towarów/usług – opłata ta stanowi iloczyn 40 zł i liczby tych towarów/usług. Jeśli będzie konieczne przeprowadzenie dodatkowych badań lub analiz towarów lub usług, które są przedmiotem wniosku, wnioskodawca będzie musiał pokryć koszty tych badań lub analiz. W zakresie objętym WIS nie będą wydawane interpretacje indywidualne.

Organ podatkowy (fiskus) będzie związany decyzją wobec podatnika, dla którego została ona wydana – w odniesieniu do towaru albo usługi, która jest jej przedmiotem. Z ochrony będą mogli również korzystać inni podatnicy – na warunkach określonych w przepisach rozdziału 1a działu VIII ustawy o VAT. W tym przypadku ochrona ta będzie mieć taki sam charakter, jak ochrona wynikająca z interpretacji indywidualnych wydawanych w trybie Ordynacji podatkowej.

Z uwagi na zawirowania spowodowane okresem epidemicznym związanych z COVID-19 wszystkie decyzje WIS wydane przed 1 lipca 2020 roku będą wiązać organy podatkowe w odniesieniu do transakcji dokonanych po 30 czerwca 2020 roku z małymi wyjątkami.

Powyższe zagadnienia to według nas najważniejsze kwestie odnoszące się do zakresu zmian w matrycy VAT. Dodatkowo dla poszerzenia wiedzy w tym zakresie poniżej zamieszczamy krótką informację dotyczącą wybranych produktów i usług, które będą podlegały zmianom w zakresie zastosowania nowych stawek VAT:

Obniżenie stawki VAT – przykłady:

• owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy (np. migdały, pistacje) – z 8% do 5%,
• pieczywo o terminie przydatności do spożycia lub minimalnej trwałości przekraczającej 14 dni z 8% do 5%;
• wyroby ciastkarskie (z 8% lub 23% do 5%);
• zupy, buliony, żywność homogenizowana – w tym również dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego – z 8% do 5%;
• musztarda, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) – z 23% do 8%;
• produkty dla niemowląt i dzieci tj. żywność przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci, smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – z 8% do 5%;
• artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – z 8% do 5%.

Podwyższenie stawki VAT – przykłady:

• homary i ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) oraz przetwory z nich, kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są ww. produkty – z 5% i 8% do 23%;
• lód – używany do celów spożywczych i celów chłodniczych – z 8% do 23%;
• czasopisma specjalistyczne, z wyjątkiem czasopism regionalnych i lokalnych drukowanych, na dyskach, płytach itp. (dla których utrzymuje się stawkę 5%) – z 5% do 8%;
• drewno opałowe – z 8% do 23%.

Stawki VAT na niezmienionym poziomie – przykłady:

• towary i usługi zwykle wykorzystywane w produkcji rolniczej (zwierzęta gospodarskie, nawozy i środki ochrony roślin, sznurek do maszyn rolniczych),
• wyroby medyczne, produkty lecznicze, środki odkażające;
• usługi związane z kulturą, sportem, rekreacją, transport osobowy, roboty konserwacyjne, czy usługi gastronomiczne;
• usługi uzdatniania i dostarczania wody mieszkańcom za pośrednictwem sieci wodociągowych lub poza systemem sieciowym np. beczkowozami, cysternami, usługi odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz zagospodarowanie odpadów.

Jak więc można zauważyć wiele nas czeka zmian w zakresie ustalenia stawek VAT dla poszczególnych produktów. Zapewne spora część przedsiębiorców będzie miała wątpliwości co do poprawnego zastosowania stawki VAT i wyrazi chęć skorzystania z WIS. Z uwagi na zawiłości związane ogólnie z podatkiem VAT zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z nami oraz nawiązania współpracy. Szczegóły dotyczące współpracy z nami można również znaleźć na stronie www.br-progres.pl oraz na naszym profilu Facebook.