Danina solidarnościowa to dodatkowy podatek w wysokości 4%, który płacą osoby osiągające roczny dochód przekraczający 1 milion złotych. Choć funkcjonuje już od 2019 roku, wciąż budzi wiele wątpliwości wśród przedsiębiorców i osób o wysokich dochodach. W tym artykule wyjaśniamy, kto dokładnie podlega tej daninie, jak ją prawidłowo obliczyć oraz w jaki sposób rozliczyć w deklaracji DSF-1.

Czym jest danina solidarnościowa i kogo dotyczy w 2025 roku?

Danina solidarnościowa została wprowadzona do polskiego systemu podatkowego 1 stycznia 2019 roku na podstawie art. 30h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to dodatkowe obciążenie podatkowe w wysokości 4% od nadwyżki dochodu ponad 1 000 000 złotych rocznie.

Głównym celem daniny jest zasilenie Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, z którego finansowane są świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami oraz programy wsparcia. W praktyce danina funkcjonuje jako faktyczny trzeci próg podatkowy w Polsce.

Co istotne, próg 1 miliona złotych dotyczy każdej osoby indywidualnie. Oznacza to, że nawet przy wspólnym rozliczeniu małżonków, każdy z nich musi osobno przekroczyć kwotę 1 000 000 zł dochodu, aby podlegać daninie solidarnościowej.

Kto musi zapłacić daninę solidarnościową – szczegółowe kryteria

Źródła dochodów podlegające daninie

Daninie solidarnościowej podlegają dochody z następujących źródeł:

• Stosunek pracy (umowa o pracę, powołanie, wybór)
• Działalność gospodarcza opodatkowana według skali lub podatkiem liniowym
• Umowy cywilnoprawne (zlecenia, o dzieło)
• Zbycie papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych
• Odpłatne zbycie akcji w spółkach
• Dochody z zagranicznych spółek kontrolowanych (CFC)
• Dochody zagraniczne rozliczane metodą proporcjonalnego odliczenia
• Prawa majątkowe (np. prawa autorskie)
• Działy specjalne produkcji rolnej rozliczane na podstawie ksiąg rachunkowych
• Dochody kwalifikowane objęte ulgą IP BOX (opodatkowane stawką 5%)

Dochody wyłączone z daniny

Nie wszystkie przychody wliczają się do podstawy obliczenia daniny. Wyłączone są:

• Przychody z działalności opodatkowanej ryczałtem (PIT-28)
• Dywidendy i inne przychody z udziału w zyskach osób prawnych
• Prywatna sprzedaż nieruchomości (PIT-39)
• Najem prywatny opodatkowany ryczałtem
• Wygrane w konkursach, grach i zakładach wzajemnych
• Przychody z IKE, PPK, IKZE
• Dochody zwolnione na mocy umów międzynarodowych

Uwaga: Przychody z umów zlecenia i o dzieło poniżej 200 zł są zwolnione z podatku tylko wtedy, gdy są opodatkowane ryczałtem zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 85b ustawy o PIT.

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą na ryczałcie, nawet jeśli jego przychody znacznie przekraczają milion złotych, nie zapłaci daniny solidarnościowej z tytułu tej działalności.

Jak obliczyć daninę solidarnościową – krok po kroku z przykładem

Algorytm obliczania daniny

Obliczenie daniny solidarnościowej przebiega według następującego schematu:

1. Zsumuj wszystkie dochody podlegające daninie
2. Odejmij zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS)
3. Od otrzymanego wyniku odejmij 1 000 000 zł
4. Jeśli wynik jest dodatni, pomnóż go przez 4%
5. Zaokrąglij do pełnych złotych

Możliwe odliczenia

Przy obliczaniu daniny można odliczyć:

• Składki na ubezpieczenia społeczne zapłacone w Polsce, UE/EOG lub Szwajcarii
• Straty z lat ubiegłych – wyłącznie z tego samego źródła przychodów (np. straty z działalności gospodarczej można odliczyć tylko od dochodów z działalności gospodarczej)

Ważne: Inne ulgi podatkowe (darowizny, ulga rehabilitacyjna itp.) nie pomniejszają podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Przykład obliczenia

Przedsiębiorca na podatku liniowym:

• Dochód z działalności gospodarczej (19%): 1 050 000 zł
• Składki ZUS: 6 000 zł
• Podstawa obliczenia: (1 050 000 – 6 000) – 1 000 000 = 44 000 zł
• Danina solidarnościowa: 44 000 × 4% = 1 760 zł

Przedsiębiorca zapłaci łącznie: podatek liniowy 19% plus daninę solidarnościową 1 760 zł.

Deklaracja DSF-1 – jak prawidłowo rozliczyć daninę solidarnościową?

Obowiązek złożenia deklaracji

Każda osoba, która w danym roku podatkowym osiągnęła dochód przekraczający 1 milion złotych, musi złożyć deklarację DSF-1. Deklaracja ta składana jest dodatkowo – obok standardowego rozliczenia PIT (PIT-36, PIT-36L, PIT-37 lub PIT-38).

Termin i sposób złożenia

Termin złożenia deklaracji DSF-1 to 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Dla dochodów z 2024 roku deklarację należy złożyć do 30 kwietnia 2025 roku.

Deklarację można złożyć:

• Elektronicznie przez system e-Deklaracje
• Za pomocą usługi Twój e-PIT
• Przez aplikację e-mikrofirma
• W formie papierowej w urzędzie skarbowym

Ważne: Nie ma obowiązku wpłacania zaliczek na daninę solidarnościową w trakcie roku podatkowego. Całą kwotę wpłaca się jednorazowo do 30 kwietnia.

Konsekwencje niezłożenia deklaracji

Niezłożenie deklaracji DSF-1 skutkuje:

• Naliczeniem odsetek za zwłokę od niezapłaconej daniny
• Możliwością nałożenia kar administracyjnych
• Wszczęciem postępowania podatkowego

Danina solidarnościowa jako trzeci próg podatkowy – co to oznacza dla przedsiębiorców?

System progów podatkowych w Polsce

W praktyce polski system podatkowy składa się z trzech progów:

• I próg: 12% dla dochodów do 120 000 zł
• II próg: 32% dla dochodów powyżej 120 000 zł
• III próg (danina): dodatkowo 4% dla dochodów powyżej 1 000 000 zł

Oznacza to, że osoba zarabiająca powyżej miliona złotych płaci faktycznie 36% podatku od nadwyżki ponad ten próg (32% + 4%).

Planowanie podatkowe a danina

Przedsiębiorcy powinni zwrócić uwagę na formę opodatkowania:

Działalność na ryczałcie nie podlega daninie, co może być argumentem za zmianą formy opodatkowania dla niektórych branż. Z kolei podatek liniowy 19% plus danina 4% (łącznie 23%) może być wciąż korzystniejszy niż drugi próg skali (32%) dla wysokich dochodów.

Rozłożenie dochodów w czasie może pomóc uniknąć przekroczenia progu miliona złotych. Niektórzy przedsiębiorcy świadomie przesuwają część przychodów lub realizację zysków kapitałowych na kolejny rok podatkowy.